Język to słówka, zwroty, gramatyka, tak, tak, ale … no właśnie. Czasem aż uszy nam więdną, gdy coś brzmi nie tak i nie wiadomo o co chodzi, albo łapiemy z kontekstu, co autor ma na myśli, bo nijak nie da się zrozumieć, co ktoś mówi. Gorzej gdy tym kimś jesteśmy my … i co wtedy zrobić?
Można oczywiście twierdzić, że nasz rozmówca nas nie słucha, ale chyba lepiej stawić czoła prawdzie: coś nie tak jest z naszą wymową. I co teraz? Wiadomo: to, co sobie odpuszczamy jest na ogół najbardziej zaniedbane … i najbardziej wymagające pracy. Zacznijmy więc działać!
1. Świadomość to pierwszy krok do sukcesu.
Ustalmy więc, co to akcent i wymowa. Akcent to sposób wymawiania typowy dla ludzi z danego regionu, czy kraju i jest czymś naturalnym. Wymowa może być poprawna lub błędna i nad tym należy popracować.
2. Fonetyka – co to jest? Do czego mi się przyda?
To jeden z działów lingwistyki zajmujący się badaniem dźwięków mowy ludzkiej od strony ich artykulacji. Czy się przyda? I owszem, gdy wiemy co i jak mamy zrobić – tu wymówić – zrobimy to lepiej, jeśli nie dobrze.
Pomocne są tutaj:
- British Council phonetic chart – https://www.teachingenglish.org.uk/article/phonemic-chart
- Can Hoca – The sounds of English – Phonetic Alphabet – English Pronunciation bbclearningenglish.com https://www.youtube.com/watch?v=lXdE9asEObQ
- Adrian Underhill – Interactive Phonemic Charts http://www.macmillanenglish.com/pronunciation/interactive-phonemic-charts/
- 39 krótkich filmików na you tube w serii Pronunciation Skills opracowane przez Adrian Underhill https://www.youtube.com/watch?list=PLbEWGLATRxw_2hL5hY164nvHdTpwhEOXC&time_continue=4&v=Vm3T5rCp5E0
Warto zwrócić tutaj szczególną uwagę na głoski nie występujące w języku polskim: think, breathe cat, sing
3. Akcent wyrazowy, zdaniowy i intonacja
W języku polskim jest stały akcent wyrazowy, który poza wyrazami pochodzenia obcego, pada na przedostatnią sylabę. W języku angielskim jest różny, zazwyczaj zaznaczany w słownikach przed sylabą akcentowaną – silniej wymawianą.
Akcent zdaniowy wyróżnia wyrazy niosące największą treść, tzw. wyrazy kluczowe w zdaniu.
Intonacja to sposób w jaki twój głos unosi się lub opada w trakcie mówienia.
Właściwe dźwięki razem z akcentem wyrazowym, zdaniowym i intonacją tworzą właściwą wymowę.
Tyle teorii, a jak to zastosować?
4. Zanurz się w języku. Tak, nawet nie ruszając się z domu możesz otoczyć się językiem docelowym: słuchając muzyki czy audiobooka, przestawiając język gadżetów z których dziennie korzystasz (komórka, laptop), notując i … myśląc przy tym po angielsku.
5. Naśladuj, przedrzeźniaj, baw się swoim głosem …np. powtarzając za swoim ulubionym aktorem zabawną kwestię z serialu.
6. Używaj aplikacji / www
http://www.macmillaneducationapps.com/soundspron/ – wydawnictwa Macmillan
https://pl.forvo.com/languages/en/ – wyrazy i zwroty nagrane przez „rodzimych użytkowników języka”
https://apps.apple.com/us/app/forvo-kids/id1377043514 forvo kids App
7. Wyrób sobie nawyk: gdy poznajesz nowy wyraz czy zwrot, to sprawdź nie tylko znaczenie i użycie, ale też wymowę. Przećwicz ją kilkukrotnie, najlepiej na głos.
8. Nie zaszkodzi znajomość transkrypcji fonetycznej podawanej w słownikach. Znając ją, możesz odtworzyć właściwą wymowę z zapisu. Jeśli masz z tym problem używaj słownika z nagraną wymową.
Cambridge Dictionary https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english
Oxford Dictionary https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/
Macmillan Dictionary https://www.macmillandictionary.com/
9. Czytaj na głos. Słysząc swój własny głos skup się na dykcji, właściwej artykulacji. Gdy nie wiesz jak poprawnie wymówić dany wyraz, sprawdź. Wkrótce zauważysz sam, jak wiele błędów sam wyłapiesz. Na początku prościej skupić się jedynie na poprawnej wymowie, niż na kilku rzeczach na raz jak podczas swobodnej wypowiedzi, gdy oprócz odpowiedniego doboru słów i konstrukcji gramatycznych trzeba jeszcze kontrolować właściwą wymowę.
10. Nagraj siebie, a będziesz mógł wyłapać sam wiele niedociągnięć. Gdy natomiast nagrasz siebie czytającego ten sam fragment w przeciągu dłuższego czasu zauważysz postęp na co dzień niezauważalny.
11. Baw się jak dziecko powtarzając łamańce językowe. Dużo przy tym zabawy, a i korzyści spore. Nie na darmo babcie uczą swe wnuki w ten sposób języka ojczystego.
Tongue-twister
Ciąg wyrazów, często zaczynających się na tę sama literę, trudny do wymówienia w szybkim tempie.
Shibboleth
Słowo lub wyrażenie używane jako test do wymówienia i przez to do wykrywania cudzoziemców.
Battologism
Wyrażenie lub zdanie zbudowane w oparciu o wielokrotne powtarzanie tych samych słów lub dźwięków.
* * *
Poniżej kilka zabaw językowych, przydatnych osobom pracującym nad dykcją i artykulacją: aktorom, spikerom, politykom i … uczącym się języków obcych.
- Ken Dodd’s dad’s dog’s dead.
- „Are you copper-bottoming ’em my man?” „No, I’m aluminuming ’em ma’am.”
- The black bloke’s back brake block broke.
- A box of biscuits, a box of mixed biscuits, and a biscuit mixer
- He thrusts his fists against the posts and still insists he sees the ghosts.
- Imagine an imaginary menagerie manager managing an imaginary menagerie.
- I slit a sheet, a sheet I slit, upon a slitted sheet I sit.
- The Leith police dismisseth thee. The Leith police dismisseth us.
- A proper cup of coffee from a copper coffee pot
- Round and round the rugged rock the ragged rascal ran.
- The sixth sick sheikh’s sixth sheep’s sick.
- „We reweave rips” (A sign in the window of a tailor’s shop.)
- The winkle ship sank and the shrimp ship swam.
- An old seabear sits on the pier and drinks a pint of beer.
- Three sweet switched Swiss witches watch three washed Swiss witch Swatch watch switches. Which sweet switched Swiss witch watches which washed Swiss witch Swatch watch switch?
- One was a racehorse, Two was one too. One won a race, Two won one too.
- She sells sea shells on the sea shore. The shells she sells are sea shells, I’m sure.
ŹRÓDŁA:
English Pronunciation Training – 10 tips, English Matters, NR 77
dodatki:
- słowniczek przy każdym artykule
- nagrania MP3 do odsłuchania na komórce za pomocą kodów QR lub na komputerze poprzez stronę wydawnictwa
- arkusze pracy dla nauczycieli
KIOSK https://www.kiosk.colorfulmedia.pl/22-english-matters
WYDANIE ELEKTRONICZNE https://www.kiosk.colorfulmedia.pl/93-prenumerata-elektroniczna
DODATKI http://em.colorfulmedia.pl/